วันอังคารที่ 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554

แต้จิ๋ว สำเนียง พื้นที่

หลังจากที่ได้อ่านหนังสือเกี่ยวกับแต้จิ๋วมาพอประมาณ ได้ทราบว่าภาษาแต้จิ๋วเองยังแบ่งเป็นหลายสำเนียง นอกจากสำเนียงซัวเถา (汕頭) ซึ่งถือเป็นสำเนียงมาตรฐานแล้ว ยังมีกลุ่มสำเนียง เตี่ยอัง (潮安) เถ่งไฮ่ (澄海) กลุ่มหนึ่ง สำเนียงเตี่ยเอี๊ย (潮陽) กลุ่มหนึ่ง แล้วก็ยังมี กิ๊กเอี๊ย (揭陽) โผวเล้ง (普寧) ฯลฯ อีกมากมาย ซึ่งพอมีหลักสังเกตได้จากการออกเสียงบางคำ เช่น:

  • การสังเกตสำเนียงเตี่ยอัง-เถ่งไฮ่:
    • กลุ่มคำ 門 (ประตู), 飯 (ข้าว) ซัวเถาจะออกเป็น "มึ้ง", "ปึ่ง" ตามลำดับ ส่วนเตี่ยอัง-เถ่งไฮ่จะออกเป็น "มุ้ง", "ปุ่ง" ตามลำดับ
    • กลุ่มคำ 千 (หนึ่งพัน), 細 (เล็ก), 閒 (ว่าง) ซัวเถาจะออกเป็น "โชย", "โส่ย", "โอ๊ย" ตามลำดับ ส่วนเตี่ยอัง-เถ่งไฮ่จะออกเป็น "เช็ย", "เส่ย", "เอ๊ย" ตามลำดับ
    • กลุ่มคำ 着 (ถูกต้อง, โดน), 藥 (ยา) ซัวเถาและแต้จิ๋วถิ่นอื่นออกเป็น "ติ๊-เอ๊าะ", "อิ๊-เยาะ" กล้ำเสียงสระ ตามลำดับ ส่วนเตี่ยอัง-เถ่งไฮ่จะออกเป็น "เตี๊ยะ" (ติ๊-อ๊ะ), "เอี๊ยะ" (อิ๊-ยะ) ตามลำดับ
  • การสังเกตสำเนียงเตี่ยอัง:
    • กลุ่มคำ 咸 (เค็ม), 甜 (หวาน) สำเนียงแต้จิ๋วทั่วไปจะออกเป็น "เกี๊ยม", "เตี๊ยม" ตามลำดับ แต่สำเนียงเตี่ยอังจะออกเป็น "เกี๊ยง", "เตี๊ยง" ตามลำดับ
  • การสังเกตสำเนียงโผวเล้ง-เตี่ยเอี๊ย:
    • กลุ่มคำ 千 (หนึ่งพัน), 細 (เล็ก), 閒 (ว่าง) ซัวเถาจะออกเป็น "โชย", "โส่ย", "โอ๊ย" ตามลำดับ ส่วนโผวเล้ง-เตี่ยเอี๊ยจะออกเป็น "ไช", "ไส่", "ไอ๊" ตามลำดับ 
  • การสังเกตสำเนียงเตี่ยเอี๊ย:
    • กลุ่มคำ 魚 (ปลา), 豬 (หมู), 去 (ไป) สำเนียงแต้จิ๋วทั่วไปจะออกเป็นสระอือ คือ "ฮื้อ", "ตือ", "ขื่อ" ตามลำดับ แต่สำเนียงเตี่ยเอี๊ยจะออกเป็น "ฮู้", "ตู", "ขู่" ตามลำดับ

จากข้อมูลเหล่านี้ ทำให้จำแนกแยกแยะสำเนียงพูดของครอบครัวผมได้ว่าเป็นสำเนียงเถ่งไฮ่ แต่ก็ทำให้สงสัยต่อไป ว่าแต่ละเมืองที่กล่าวถึงมานี้ อยู่ตรงไหนกันบ้าง และเมืองเถ่งไฮ่ที่เป็นบ้านเกิดของบรรพบุรุษผมอยู่ตรงไหนในแผนที่

สำหรับครอบครัวแม่ผม ไม่ต้องสืบยาก ครอบครัวท่านมีการติดต่อกับญาติที่เมืองจีน ทำให้รู้ว่าบ้านเกิดของตระกูลฝ่ายแม่มาจากเมืองอึ่งกัง (黃岡鎮) อำเภอเหยี่ยวเพ้ง (饒平縣) แล้วมันอยู่ตรงไหนในแผนที่ล่ะ?

ก่อนอื่น ต้องพูดถึงบริเวณที่เรียกว่า เตี่ยซัว (潮汕/Cháoshàn) ที่พูดภาษาแต้จิ๋วกันนั้น ครอบคลุมพื้นที่ 4 จังหวัดของมณฑลกวางตุ้งของจีน คือ 潮州 [เตี่ยจิว/เฉาโจว], 汕頭 [ซัวเท้า/ช่านโถว], 揭陽 [กิ๊กเอี๊ย/จีหยาง] และ 汕尾 [ซัวบ้วย/ช่านเหว่ย]:

และจังหวัดทั้งสี่ แบ่งเป็นอำเภอต่าง ๆ ดังนี้:

  • เตี่ยจิว (潮州/Cháozhōu):
    • อำเภอเซียงเกี๊ย (湘橋區/Xiāngqiáo Qū)
    • เขตเตี่ยอัง (潮安縣/Cháo'ān Xiàn)
    • เขตเหยี่ยวเพ้ง (饒平縣/Ràopíng Xiàn)
  • ซัวเถา (汕頭/Shàntóu):
    • อำเภอกิมเพ้ง (金平區/Jīnpíng Qū)
    • อำเภอเล่งโอ๊ว (龍湖區/Lónghú Qū)
    • อำเภอเห่ากัง (濠江區/Háojiāng Qū)
    • อำเภอเตี่ยเอี๊ย (潮陽區/Cháoyáng Qū)
    • อำเภอเตี่ยน่ำ (潮南區/Cháonán Qū)
    • อำเภอเถ่งไฮ่ (澄海區/Chénghǎi Qū)
    • เขตน่ำอ้อ (南澳縣/Nán'ào Xiàn)
  • กิ๊กเอี๊ย (揭陽/Jiēyáng):
    • อำเภอเอี่ยงเซี้ย (榕城區/Róngchéng Qū)
    • เมืองโผวเล้ง (普寧市/Pǔníng Shì)
    • เขตกิ๊กตัง (揭東縣/Jiēdōng Xiàn)
    • เขตกิ๊กไซ (揭西縣/Jiēxī Xiàn)
    • เขตหุ่ยไล้ (惠來縣/Huìlái Xiàn)
  • ซัวบ้วย (汕尾/Shànwěi):
    • ตัวเมือง (城區/Chéng Qū)
    • เมืองหลกฮง (陸豐市/Lùfēng Shì)
    • เขตไห่ฮง (海豐縣/Hǎifēng Xiàn)
    • เขตหลกฮ้อ (陸河縣/Lùhé Xiàn)

ป้ายกำกับ: